Nebulizacja to podawania leku w formie aerozolu bezpośrednio do układu oddechowego. Służy do tego urządzenie o nazwie nebulizator. Można je kupić w aptekach i sklepach ze sprzętem medycznym. Często nosi nazwę nebulizator-inhalator, choć z formalnego punktu widzenia, w większości przypadków, tylko to to pierwsze określenie jest precyzyjne.
Nebulizacja jako metoda podawania leków staje się coraz popularniejsza, między innymi ze względu na jej efektywność oraz możliwość samodzielnego przeprowadzenia w domu. Polega na podawaniu leku w formie mgiełki (aerozolu) w której zawieszone są niewielkie kropelki leku. Od ich wielkości uzależnione jest to, w którym miejscu zostaną wchłonięte. Te powyżej 8 µm (mikrometra) wchłaniają się w nosi i gardle, mniejsze krople trafiają bezpośrednio do oskrzeli i tchawicy, zaś najmniejsze dostają się do oskrzeli i oskrzelików. Nebulizator działa na prąd, dzięki czemu mgiełka rozpylana jest samoczynnie i w trybie ciągłym. Wdycha się ja przez maskę lub ustnik (wystarczy w tym celu normalnie oddychać).
Nebulizacja jako sposób podawania leków ma zastosowanie u chorych u chorych na astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) czy mukowiscydozę. Jej przewaga nad innymi metodami polega m.in. na tym, że lek trafia dokładnie tam, gdzie jest potrzebny. Minimalizuje się w ten sposób również ryzyko działań niepożądanych. Nebulizację często stosuje się u dzieci.
Czy warto kupować nebulizator?
Odpowiedzi na to pytanie powinien przede wszystkim udzielić lekarz, ponieważ to on decyduje, czy dany lek w odniesieniu do konkretnego pacjenta może być podawany w formie nebulizacji. Jeżeli zdecydujemy się kupić nebulizator, będziemy mieć do wyboru trzy rodzaje tych urządzeń.
1. Nebulizatory pneumatyczne (inaczej tłokowe lub kompresorowe)
Najpopularniejszy rodzaj nebulizatorów. Tworzą aerozol przy pomocy sprężonego powietrza przepływającego przez dyszę. Jest stosunkowo tani (ok. 100 zł) i łatwy w obsłudze. Obecność sprężarki powoduje jednak, że jest dosyć głośny.
2. Nebulizatory ultradźwiękowe
Aerozol jest wytwarzany za pomocą fal ultradźwiękowych (do ich rozpraszania służy zamontowana w urządzeniu przetwornica). Jest on gęstszy niż ten wytwarzany przez nebulizatory pneumatyczne, w związku z tym większa ilość cząsteczek leku dostaje się bezpośrednio do dolnych dróg oddechowych. Niestety, urządzenie to nie nadaje się do podawania wszystkich rodzajów leków. Fale dźwiękowe mogą bowiem wpływać na strukturę niektórych z nich. Zaletą nebulizatorów ultradźwiękowych jest wydajność i cicha praca. Ceny tych urządzeń są mocno zróżnicowane i wahają się w granicach od ok. 140 do ok. 500 zł.
3. Nebulizatory membranowo-siateczkowe
W nebulizatorach tego typu zamontowana jest wibrująca membrana. W wyniku drgań o niskiej częstotliwości lek przepychany jest przez zawarte w niej mikrometrowe otwory. W ten sposób przybiera on formę mgiełki. Urządzenia te są ciche i kompaktowe, mogą mieć formę przenośną, zasilaną na baterie. Za ich pomocą można podawać wszystkie rodzaje leków przeznaczonych do nebulizacji. Stosując nebulizator membranowo-siateczkowy trzeba pamiętać o wymienianiu membrany. Popularnym rodzajem nebulizatora tego typu jest urządzenie Intec Mesh. Kosztuje ono ok. 250 zł.
Czy nebulizację można stosować profilaktycznie?
Ze względu na rosnącą popularność nebulizacji wiele osób cierpiących na częste schorzenia dróg oddechowych kupuje nebulizator do celów profilaktycznych, decydując się na nebulizację z soli fizjologicznej. Taki zabieg może nawilżyć śluzówkę i przynieść ulgę np. osobom często chorującym na zatoki.
Sporą popularnością cieszą się też sprzedawane bez recepty oddechowych i przynosi ulgę podczas różnych infekcji, udrażniając nos i łagodząc uciążliwe objawy. Nebulizację solą fizjologiczną mogą przeprowadzać osoby pracujące w pomieszczeniach klimatyzowanych, gdzie powietrze jest wyjątkowo suche, co niekorzystnie wpływa na śluzówkę nosa i gardła.
Czym różni się nebulizacja od inhalacji?
Jak już wspomnieliśmy, nazwy „inhalacja” oraz „nebulizacja”, a także „inhalator” oraz „nebulizator” często są używane zamiennie. Należy jednak pamiętać, że inhalacja to pojęcie szersze niż nebulizacja.
O inhalacji można mówić w przypadku wdychanie pary z naczynia z wrzącą wodą, kąpieli z dodatkiem olejków eterycznych czy korzystania z inhalatorów proszkowych czy ciśnieniowych (urządzenie te wymagają synchronizacji wdechu z momentem uwolnienia dawki). Żaden z tych zabiegów nie może być jednak nazwany nebulizacją, a żadne z zastosowanych urządzeń nie powinno być nazywane nebulizatorem. Z drugiej strony nazywanie nebulizatorów inhalatorami jest prawidłowe. W praktyce bowiem można powiedzieć, że każda nebulizacja jest rodzajem inhalacji, ale nie każda inhalacja spełnia kryteria nebulizacji.
To wszystko może wydać się skomplikowane, w gruncie rzeczy chodzi tu jednak głównie o zamieszanie z nazewnictwem. Korzystając z wytycznych lekarza i bazując na opisie danego sprzętu raczej nikt nie powinien mieć kłopotu w wyborem urządzenia które będzie zgodne z przeznaczeniem.
Nebulizatory do aromaterapii
Wspomnieliśmy niedawno, że aromaterapię można wykonywać wykorzystując naturalne parowanie wody i uwalnianie się olejków eterycznych. Sposobem na to może być jednak również zakup prostego inhalatora. Oprócz tego jednak warto wspomnieć, że na rynku pojawiła się nowa odmiana nebulizatorów, skonstruowanych specjalnie z myślą o używaniu olejków. Można je uznać za odmianę dyfuzorów zapachowych. Są to tzw. nebulizatory szklane, działające za pomocą ultradźwięków.
