Co robić, gdy ma miejsce wypadek przy pracy?

Nie ma wątpliwości, że absolutnie w każdym zakładzie pracy może dojść do wypadku. Niestety, często kierownictwo nie zdaje sobie z tego sprawy i bagatelizuje ten problem. Z tego też względu, wiele zakładów pracy po prostu nie jest przygotowanych na wypadek. Przepisy natomiast bardzo dokładnie określają jak należy postępować, gdy dojdzie do jakiegoś nieszczęśliwego wypadku.

Oczywiście, zdecydowanie najlepiej jest po prostu nie dopuszczać do wypadków. Ostrożność oraz przestrzeganie zasad BHP bardzo w tym pomagają. Czasami jednak w żaden sposób nie da się zapobiec nieszczęściu. Tak więc jak pracodawca oraz poszkodowani powinni się zachować, gdy w miejscu pracy będzie miał miejsce wypadek? Co decyduje o tym, czy dane wydarzenie może zostać uznane jako wypadek przy pracy?

Czym jest wypadek przy pracy?

Mowa tutaj o wydarzeniach, które mają bezpośredni związek z daną pracą i powodują szkodę na zdrowiu lub śmierć. Przede wszystkim określa się w ten sposób wszystkie wypadki, do których dochodzi gdy pracownik wykonuje jakieś swoje codzienne obowiązki, bądź też wykonuje bezpośrednie polecenia swojego szefostwa. Warto jednak zauważyć, iż czynności wykonywane przez pracodawcę nie muszą być wykonywane ze względu na bezpośrednie polecenie, ażeby wypadek uznać za wypadek przy pracy. Wystarczy tak naprawdę, że pracownik wykonuje cokolwiek dla pracodawcy, co jest związane z danym zatrudnieniem.

Dodatkowo, za wypadek przy pracy można uznać również wydarzenie, które ma miejsce w drodze między miejscem zamieszkania czy też stałego pobytu pracownika, a miejscem jego pracy. Musi jednak zostać w takim wypadku spełniony warunek polegający na tym, że pracownik jest w tym czasie do dyspozycji swojego pracodawcy.

Mniej typowe okoliczności wypadków

Oczywiście, powyżej wymienione sytuacje są bardzo typowe. To właśnie w pracy, podczas wykonywania poleceń pracodawcy najczęściej dochodzi do wypadku. Również w drodze do pracy lub z pracy może się coś wydarzyć. Ponadto, warto też zauważyć, że przede wszystkim mowa tutaj o pracownikach, którzy są zatrudnieni na umowę o pracę. Niemniej jednak, za wypadki przy pracy uznaje się również innego typu zdarzenia:

• wypadek podczas wyjazdu służbowego – zdarzenie podczas delegacji jest uznane za wypadek przy pracy tylko w sytuacji, gdy doszło do niego podczas wykonywania przez pracownika czynności służbowych. Jeśli uległ on wypadkowi, gdy robił coś niezwiązanego z powierzonymi mu zadaniami nie zostanie to uznane za wypadek przy pracy.
• wypadek przy pracy to również szkoda poniesiona w wyniku udziału w szkoleniu dotyczącym samoobrony.
• pracownicy przynależący do związków zawodowych działających w danym zakładzie pracy mogą również ulec wypadkowi w pracy wykonując czynności będące ściśle powiązane z działalnością na rzecz związków zawodowych.

Wypadek przy pracy – kogo jeszcze dotyczy?

Warto zauważyć, że wypadki przy pracy dotyczą nie tylko osób zatrudnionych na umowę o pracę. Tak naprawdę dotyczą często również ludzi, którzy w ogóle nie są nigdzie zatrudnieni. Są to bardzo specyficzne sytuacje, które wymienione zostaną poniżej:

• osoby pobierające stypendium – chodzi tutaj przede wszystkim o stypendium sportowe lecz nie tylko. Za wypadek przy pracy uznaje się nieszczęśliwe zdarzenia, do których dochodzi podczas udziału osoby pobierającej stypendium w czasie zawodów lub treningów. Niemniej jednak, również wszyscy ci, którzy są słuchaczami w Krajowej Szkole Administracji Publicznej mogą ulec wypadkowi przy pracy.
• posłowie jak również senatorowie
• osoby zatrudnione na umowę inną, niż umowa o pracę- przede wszystkim mowa tutaj o wszystkich tych, którzy pracują w ramach umowy o dzieło, czy zlecenie. Ponadto, uznaje się również umowy agencyjne. Warto zauważyć, że na dzień dzisiejszy w Polsce bardzo wiele osób pracujących nie posiada umów o pracę.
• praca w formie stażu – również w świetle prawa dotyczącego wypadków przy pracy jest uznawana jako normalna praca.
• więźniowie, którzy w ramach wyroku wykonują różnego rodzaju prace także mogą ulec wypadkowi przy pracy.

Rodzaje wypadków przy pracy

Niewątpliwie, jest kilak rodzajów wypadków, do których może dojść w trakcie pracy. Przede wszystkim wyróżnia się trzy grupy wypadków:

• wypadek śmiertelny – w tym przypadku musi być bezsprzecznie wykazane, że do zgonu doszło wskutek wypadku. Musi być jasne, że zgon nastąpił bezpośrednio w wyniku wypadku. Dlatego też, aby wydarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy, do zgonu musi dojść najpóźniej 6 miesięcy po wypadku.
• poważny wypadek – tutaj chodzi o sytuacje, w wyniku których poszkodowany odniósł poważny uszczerbek na zdrowiu. Może chodzić na przykład o utratę czucia w którymś ze zmysłów. Ponadto, w grę wchodzi także inwalidztwo. Co ważne, zalicza się tutaj również urazy psychiczne. Dlatego też, jeśli wystąpi na przykład zespół stresu pourazowego w wyniku traumatycznego wydarzenia w pracy, można uznać, że ma to miejsce z powodu wypadku przy pracy.
• ostatni rodzaj wypadków przy pracy to tak zwane wypadki zbiorowe. Chodzi tutaj o sytuacje, gdy więcej niż jedna osoba ucierpi w wyniku jakiegoś wydarzenia. Zgodnie z przepisami, wypadek uznaje się za zbiorowy, jeśli w jego wyniku uszczerbku na zdrowiu doznają co najmniej 2 osoby.

Procedura uznawania wydarzenia za wypadek przy pracy

Zanim uzna się, że dane zdarzenie spełnia znamiona wypadku przy pracy trzeba wykonać szereg czynności. Bierze w tym udział zwykle wiele osób zarówno z zakładu pracy jak i spoza niego. Najważniejsze czynności, jakie muszą być wykonane po zajściu zdarzenia to:

• pierwsza czynność to zawsze dokładne zabezpieczenie miejsca zdarzenia. Dzięki temu możliwe jest precyzyjne odtworzenie sekwencji zdarzeń. Pomaga to zdecydowanie ustalić, z jakiego powodu doszło do wypadku i czy aby na pewno jest to wypadek przy pracy.
• kolejnym krokiem jest już szukanie konkretnej przyczyny wypadku. Na tym etapie dokładnie sprawdza się miejsce pracy, maszyny, ich stan techniczny. Generalnie, cały sprzęt wykorzystywany przez poszkodowanego musi zostać dokładnie sprawdzony, aby można było stwierdzić, czy w jakiś sposób przyczynił się on do wypadku. Konieczne jest również skontrolowanie zakładu pracy pod kątem przestrzeganie zasad BHP.
• niezwykle ważną kwestią jest też z całą pewnością zebranie zeznań od wszystkich osób, które były lub mogły być świadkami zdarzenia. Konieczne jest porównanie ich ze sobą i wyciągnięcie wniosków.

Co musi zrobić pracodawca?

Kiedy dojdzie do wypadku, pracodawca ma zawsze jasno określone zadania. Przede wszystkim, to właśnie na pracodawcy spoczywa obowiązek zabezpieczenia miejsca, w którym doszło do wypadku. Ważne jest, aby na miejsce nie miały wstępu osoby trzecie, ani nawet pracownicy. Chodzi o to, aby nie wprowadzić żadnych zmian w tym miejscu, gdyż byłoby to zacieranie dowodów. Poza tym, pracodawca powinien również zatrzymać pracę działu, w którym doszło do zdarzenia. Koniecznie muszą również zostać zatrzymane maszyny, które brały udział w wypadku.

Powołanie zespołu powypadkowego

Kolejne zadanie pracodawcy to powołanie zespołu powypadkowego. Zadaniem takiego zespołu jest wyjaśnienie okoliczności wypadku. Nie ma żadnych restrykcyjnych instrukcji odnośnie tego, kto powinien wejść w skład takiego zespołu. Najczęściej jednak skład wygląda dosyć podobnie. Przede wszystkim w zespole znajduje się sam pracodawca. Oprócz niego, jest tam również osoba odpowiedzialna w danym zakładzie pracy za przestrzeganie zasad BHP oraz inspektor pracy.

Niemniej jednak, w niektórych zakładach pracy nie ma możliwości utworzenia licznego zespołu. Zdarza się więc, że w zespole powypadkowym są tylko dwie osoby, czyli pracodawca oraz specjalista, który powoływany jest z zewnątrz.

Praca zespołu powypadkowego

Zespół powypadkowy posiada zawsze konkretne obowiązki. Do jego zadań należą:

• ocena miejsca wypadku – określenie stanu maszyn, sprawdzenie, czy wszystkie zasady podczas pracy były przestrzegane oraz czy awarie lub naruszanie przepisów mogło spowodować wypadek.
• przesłuchanie świadków zdarzenia – należy ich rzetelnie i szczegółowo wypytać o samo wydarzenie jak również o to, co działo się bezpośrednio przed nim.
• rozmowa z poszkodowanym również należy do obowiązków zespołu powypadkowego. Czasami jednak na rozmowę może nie pozwolić jego stan zdrowia.
• uwiecznienie miejsca wypadku – chodzi tutaj zwykle po prostu o wykonanie niezbędnych fotografii miejsca zdarzenia.
• zakwalifikowanie wypadku w sensie prawnym
• sprawdzenie wszystkich innych czynników, które mogły w jakikolwiek sposób, choćby w najmniejszym stopniu przyczynić się do wypadku.

Z całą pewnością, kiedy zespół powypadkowy wypełni już wszystkie swoje obowiązki powinny zostać wyciągnięte wnioski. Chodzi o to, aby wprowadzić zmiany, które zapobiegną wypadkom w przyszłości. Warto zauważyć, że często podczas pracy zespołu powypadkowego na jaw wychodzą fakty, które pomimo, że nie mają związku z wypadkiem, są bardzo istotne. Wszelkie niedociągnięcia czy zaniedbania jakie mają miejsce w zakładzie pracy powinny zostać uwzględnione i z całą pewnością nie można ich bagatelizować.

Protokół powypadkowy

Praca zespołu powypadkowego zawsze kończy się sporządzeniem odpowiedniego protokołu. Powinien on wyczerpująco wyjaśniać okoliczności wypadku. Warto zauważyć, że protokół powypadkowy nie może przybierać dowolnej formy. Istnieje jego jasno określony wzór. Każdy pojedynczy członek zespołu powypadkowego może w protokole umieścić swoją opinię na temat okoliczności wypadku. Ostateczna akceptacja protokołu wykonywana jest natomiast przez pracodawcę.

Zadanie poszkodowanego

Jeśli chodzi o osobę poszkodowaną, musi ona przede wszystkim ocenić protokół powypadkowy. Warto zauważyć, że poszkodowany nie musi zgadzać się z zawartymi w nim informacjami. Może uznać, że doszło do przekłamań, bądź też nie zawarto w nim pewnych istotnych informacji czy faktów. Ponadto, wciągu 2 tygodni od wypadku trzeba wypełnić kartę wypadku. Do takiej karty dołączane są wszystkie dokumenty związane z badaniem okoliczności wypadku, w tym także protokół powypadkowy.